Diyaliz hangi hastalara ve durumlara uygulanır?

Diyaliz, böbrek yetmezliği veya böbrek fonksiyonlarının ciddi şekilde azaldığı durumlarda uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntem, kanın dışarıda bir makine aracılığıyla temizlenmesini sağlar. Diyaliz, hastaların vücutlarındaki toksinlerin, fazla sıvıların ve elektrolit dengesizliklerinin giderilmesine yardımcı olur.

Diyaliz, çeşitli sağlık sorunları nedeniyle böbreklerin yeterli işlevi yerine getiremediği durumlarda uygulanır. Bu durumlar şunlardır:

• Böbrek yetmezliği: Akut veya kronik böbrek yetmezliği, diyaliz ihtiyacının en yaygın nedenidir.
• Böbrek hastalıkları: Glomerülonefrit, diabetik nefropati gibi hastalıklar böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir.
• İleri evre hipertansiyon: Kontrol altına alınmayan hipertansiyon, böbrek hasarına neden olabilir.
• Böbrek taşı hastalığı: Büyük böbrek taşları böbreklerde tıkanmalara yol açabilir.
• İlaç toksisitesi: Bazı ilaçların aşırı doz alımı, böbrek hasarına neden olabilir.

Diyaliz, iki ana türde uygulanmaktadır: Hemodiyaliz ve Peritoneal diyaliz. Her iki yöntem de farklı durumlar ve hasta ihtiyaçlarına göre tercih edilmektedir.

• Hemodiyaliz: Kanın bir makine aracılığıyla dışarıya alınarak temizlenmesi işlemidir. Genellikle haftada üç kez, her seans 3-5 saat sürer.
• Peritoneal diyaliz: Karın boşluğuna özel bir solüsyon enjekte edilerek, vücut içindeki atık maddelerin bu solüsyonda birikmesi sağlanır. Bu yöntem gün içinde birkaç kez yapılabilir ve hastaların evde uygulaması mümkündür.

Diyaliz uygulamasında dikkate alınması gereken bazı kriterler bulunmaktadır:

• Böbrek fonksiyonlarının %10'un altına inmesi.
• Toksin birikimi ve elektrolit dengesizliklerinin ortaya çıkması.
• Aşırı sıvı birikimi ve bunun sonucunda kalp, akciğer gibi organların etkilenmesi.
• Yaşam kalitesinin düşmesi ve hastanın genel sağlık durumunun kötüleşmesi.

Diyaliz uygulanan hastalar, tedavi süresince düzenli olarak izlenmelidir. Bu süreçte şu alanlara dikkat edilmelidir:

• Kan testleri: Elektrolit seviyeleri, böbrek fonksiyonları ve diğer biyokimyasal parametreler düzenli olarak kontrol edilmelidir.
• Fiziksel muayene: Hastanın genel sağlık durumu, kilo değişiklikleri ve sıvı durumu takip edilmelidir.
• Beslenme: Diyaliz hastalarının beslenme düzenleri oluşturulmalı ve bu düzenler uygulanmalıdır.

Diyaliz tedavisi, hastaların yaşam kalitesini etkileyebilir. Bu nedenle hastaların psikososyal destek almaları, beslenme düzenlerine dikkat etmeleri ve düzenli kontrolleri ihmal etmemeleri önemlidir. Ayrıca, bazı hastalar için böbrek nakli bir alternatif olabilir. Bu durumda, diyaliz tedavisi sürecinde hastaların böbrek nakli için uygunlukları değerlendirilmelidir.

Diyaliz, böbrek yetmezliği olan hastalar için hayati öneme sahip bir tedavi yöntemidir. Uygulama alanları ve türleri hakkında bilgi sahibi olmak, hastaların bu süreçte daha iyi bir yaşam sürmelerini sağlamak açısından büyük önem taşımaktadır.